Từ đó, NSƯT Trần Văn Hải cho rằng, Cách mạng 4.0 buộc các văn nghệ sĩ, trường văn hóa, nghệ thuật phải đào tạo lại, hoặc đào tạo thế hệ những người hoạt động văn hóa, nghệ thuật mới để ứng xử với sự đổi mới toàn diện trong nền sản xuất tác phẩm, nghệ thuật biểu diễn và quản lý, lưu thông hàng hóa văn hóa, nghệ thuật, vì công chúng của xã hội đương đại.

Chủ động tận dụng công nghệ

Những thách thức mà nghệ thuật biểu diễn đang đối mặt đòi hỏi nghệ sĩ phải nỗ lực để biến công nghệ thành công cụ sáng tác, chứ không nên quá lệ thuộc vào công nghệ. Nghệ sĩ là nhân tố đầu tiên tận dụng thành tựu của cuộc Cách mạng 4.0 vào các lĩnh vực theo đúng quy luật. Nói cách khác, phải biến kỹ thuật thành nghệ thuật nhằm phục vụ kịp thời sự phát triển của xã hội.

Nhà lý luận âm nhạc Nguyễn Quang Long cho rằng, nếu nhìn ở góc độ văn hóa theo quan niệm truyền thống trước Cách mạng 4.0, thì sự xuất hiện của những nghệ nhân ảo sẽ ở mức độ nguy hiểm. Bởi “âm nhạc không thể sáng tạo hay biểu diễn mà thiếu đi yếu tố bối cảnh, sự tương tác giữa người biểu diễn và người thưởng thức, đặc biệt là biểu cảm về mặt cảm xúc của nghệ sĩ, cũng như tài năng và sáng tạo của họ. Điều này ca sĩ ảo không thể có được”.

Tuy nhiên, âm nhạc có được từ nghệ nhân ảo ấy lại có thể được sử dụng làm công cụ thay thế trong một số chương trình ghép, bổ sung, bổ trợ nghệ thuật phù hợp; hay cần thiết phải giảm thiểu thiết bị và nhân lực trong một số chương trình tổng hợp. Như phân tích từ góc độ một người giảng dạy chuyên ngành nghệ thuật trong nhà trường, nhà giáo Trần Hinh, Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn (ĐHQG Hà Nội), sân khấu kịch là loại hình nghệ thuật tổng hợp lấy diễn xuất của diễn viên làm điều kiện cơ bản, dùng nghệ thuật biểu diễn, nghệ thuật ngôn từ, nghệ thuật tạo hình, âm nhạc và ánh sáng làm công cụ. Khi áp dụng thành quả của Cách mạng 4.0, công cụ ấy càng nên được điều chỉnh sao cho khi kết hợp với diễn xuất phát huy hiệu quả cao nhất.

Ông Hinh dẫn chứng, các vở diễn của đoàn kịch Luc Team như “Cơn ghen của Lọ Lem”, “Nữ ca sĩ hói đầu” đã sử dụng trí tuệ nhân tạo để tạo ra những dàn cảnh hợp lý. Đó là chỉ sử dụng những dàn cảnh tiết giản tối thiểu, nhưng vẫn tạo được hiệu quả nghệ thuật cao. Không coi công nghệ là chỉ tạo ra những cảnh hoành tráng thiên về kỹ thuật mà đạo diễn, diễn viên cũng đầu tư suy nghĩ, tạo ra những lớp kịch cô đọng, “lời ít ý nhiều”. Sự kết hợp, bổ trợ, biến đổi giữa công nghệ mới làm nổi bật vai trò, diễn xuất của diễn viên cũng được Nhà hát Kịch Việt Nam sử dụng cho những cảnh quay sẵn thay cho hình thức chuyển cảnh thông thường trong vở “Hồng Lâu Mộng” của đạo diễn người Singapore Chua Soo Pong; không gian làng quê Bắc Bộ trong vở “Thị Nở” của đoàn kịch Lệ Ngọc...

PGS.TS. Trần Trí Trắc, Chủ tịch Hội đồng nghệ thuật Hội Sân khấu Hà Nội nhấn mạnh: “Nghệ thuật nói chung luôn hướng tới sáng tạo hình tượng con người. Con người là trung tâm, là đối tượng cơ bản để nghệ sĩ phản ánh, sáng tạo tác phẩm. Nghĩa là, các nghệ sĩ không bao giờ đưa nghệ thuật biểu diễn thành một dạng công nghệ 4.0, mà phải sáng tạo, biến công nghệ 4.0 thành công cụ để làm nên những hình tượng con người ở thời đại mới”.