Chỉ làm theo đạo diễn

Trước đây, mỗi khi được giao vai, diễn viên phải tìm hiểu, phân tích cụ thể hoàn cảnh, diễn biến tâm trạng nhân vật với vốn hiểu biết nhất định về cuộc sống, văn hoá. Từ đó, họ biết cách sáng tạo khi nhập vai trên sân khấu, đạo diễn chỉ là người chỉnh sửa.

Thế nhưng, diễn viên ngày nay hầu như rất lười tư duy, ít chịu đào sâu tâm lý, tìm hiểu kỹ lưỡng hoàn cảnh xã hội, lý lịch nhân vật, vì thế vai diễn của họ thường thiếu chiều sâu. Theo đạo diễn Công Ninh, ngày nay, diễn viên có lợi thế là năng động, gần gũi với cuộc sống, bắt kịp hơi thở thời đại, tiếc là họ lại lạm dụng quá nhiều vốn sẵn có ấy nên không chịu sáng tạo thêm. “Diễn viên trẻ dễ rơi vào chủ quan. Nếu gặp được nhân vật nào giống với mình, họ diễn xuất rất tốt nhưng khác đi một chút là coi như... thua”.

Theo Công Ninh, khi dạy ở trường, anh thường để sinh viên tự suy nghĩ về nhân vật, tư duy cách thể hiện thế nào cho hiệu quả. “Thế nhưng, khi lên sàn tập dựng vở tôi vẫn phải phân tích giải thích rất nhiều, rất kỹ về nhân vật cho diễn viên và không ít lần phải thị phạm để diễn viên bắt chước mà làm theo”.

Không ít đạo diễn có chung nỗi niềm với nghệ sĩ Công Ninh, bởi khi ra sàn tập, gặp phải tình huống khó, nhiều diễn viên không biết phải thể hiện thế nào cho đúng và rơi vào tình trạng lúng túng, bị động. Lúc ấy, họ chỉ muốn đạo diễn chỉ dẫn trực tiếp, cụ thể thế nào để làm lại y chang. Điều này là tối kỵ trong nghệ thuật, vì mỗi nghệ sĩ dù hoạt động ở lĩnh vực nào, vị trí nào cũng cần có sự vận động, sáng tạo mang cá tính riêng chứ không phải rập khuôn một cách máy móc.

NSND Lan Hương cho biết, hiện nay đạo diễn làm việc rất mệt vì lúc lên sàn tập, nhiều diễn viên không biết gì, cũng không nghĩ được gì mà cứ đứng "đơ" ra đó. Từng là diễn viên, đôi lúc chị cũng muốn nhảy lên để bảo diễn viên phải làm thế này thế khác, song luôn phải cố kìm mình lại. Chỉ khi nào bí quá, đến nỗi diễn viên không thể diễn được, chị mới lên thị phạm. “Tôi không thể chịu đựng được khi thấy 10 diễn viên diễn giống mình cả 10. Tôi muốn các em tự nghĩ cách thể hiện riêng”.

Theo NSND Lan Hương, ở sân khấu phương tây, diễn viên nhận được vai là về nhà tự tập cho nhuần nhuyễn. Khi lên sàn tập, đạo diễn bảo cách diễn đó không ổn thì họ phải nghĩ cách khác. Còn ở mình, đạo diễn làm gì, diễn viên làm nấy. Do vậy, trên sân khấu chỉ thấy cá tính của đạo diễn mà không thấy màu sắc của diễn viên.

Cũng chính vì thế, diễn viên ngày nay thường dễ bị đóng khung với một dạng nhân vật, tính cách nào đó, trong khi một nghệ sĩ thực thụ là phải hoá thân vào nhiều nhân vật, cá tính trái ngược nhau. “Vì không chịu sáng tạo nên diễn viên trẻ dù có tài thiên bẩm cũng bị hạn chế nhiều, thường họ chỉ toả sáng sau một vài vai diễn, sau đó dễ lặp lại mình và trở nên nhạt nhoà”, đạo diễn Công Ninh cho biết.