Giá sách Sông Hương
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Bút ký - Tản văn
Ký ức tím
08:22 | 16/12/2011
PHAN THỊ THU QUỲ Ba tôi - liệt sĩ Phan Tấn Huyên, Nguyên Chánh Văn phòng Ủy ban Hành chánh Kháng chiến Thừa Thiên - thường dặn tôi mấy điều: dù khó khăn đến mấy cũng không được ngừng nghỉ phấn đấu học hành bởi tri thức là sức mạnh; dù như thế nào đi nữa cũng phải giữ cho được bản sắc văn hóa Huế rất đỗi tự hào của mình...
Dược sĩ Phan Thị Thu Quỳ - Ảnh: donghuongtth.com
| [if gte mso 9]> Học xong Quốc Học, ba tôi được tuyển vào Kinh làm Hàn lâm viện biên tu. Quan Toàn quyền Pháp một hôm có việc vô Hoàng Thành trình tấu, gặp ba tôi đang phiên dịch giúp nhà vua, đã rất ngạc nhiên: - “Sao ở đây lại có người nói tiếng Pháp hay hơn cả người Pháp!”. Vậy là ngay lập tức ba tôi thuyên chuyển qua làm việc tại Tòa Khâm sứ Pháp ở Huế. Một thời gian sau, ba tôi bị nghi ngờ hoạt động chính trị nên đổi qua làm ở Kho Bạc Huế. Ở đó cũng không lâu, ba và cả nhóm bị nghi ngờ nên Pháp tách cả nhóm mỗi người mỗi ngả, ba bị đổi vô Tòa sứ Đà Lạt. Cách mạng Tháng Tám thành công, ba công khai hoạt động trong Ủy ban Cách mạng lâm thời Đà Lạt. Sau đó ba đưa gia đình về Huế, bỏ hết gia tài, cuộc sống sung túc của công chức Pháp để vào Việt Minh tỉnh Thừa Thiên, cùng bạn bè xây dựng Nha Bình dân Học vụ Trung Bộ tại Huế. Cuối năm 1946, Pháp tái chiếm Huế. Ba tôi theo các bác Việt Minh Thừa Thiên rút ra Liên khu Bốn, ba được bầu làm Ủy viên Thường vụ Ủy ban Kháng chiến Toàn quốc Liên khu Bốn tại Nghệ An. Ba đi làm cách mạng, để vợ và các con ở lại Huế cơ cực đủ đường. Vừa từ giã cuộc sống của gia đình công chức Tây học dư thừa vật chất ở Đà Lạt, bây giờ mạ và mấy đứa con chúng tôi lại phải vừa chịu nhiều cảnh thiếu đói ở Huế, vừa bị Pháp lùng riết. Phải đến ba năm sau, ba mới gửi thư về, trong đó dặn tôi: “Con cố gắng giúp đỡ các anh công an hoạt động Nội Thành làm nhiệm vụ, họ là người tốt và cùng lý tưởng với ba. Con giúp họ tức là con đã cùng lý tưởng với ba rồi”. Tôi nghe lời ba tham gia cách mạng như thế đó. Mạ bố trí đội Công an làm trụ sở liên lạc ở nhà trên, còn chúng tôi ở nhà dưới. Lúc đó tôi mới 14 tuổi đã bỏ học 3 năm, đành bằng lòng với cái bằng tiểu học của mình. Tôi tận tụy với công tác do đội Công an tình báo Nội thành giao, rất phấn khởi khi được đi theo một hướng cùng ba. Với sự dìu dắt nhẹ nhàng, tinh tế, ba giúp tôi đến với kháng chiến, bước vào hàng ngũ của Đảng từ rất sớm, trở thành một cán bộ trẻ nơi quê hương. Thế nhưng, ba tôi vẫn chưa hài lòng, ba thường gửi thư về thuyết phục tôi phải trở lại trường học văn hóa trong khi tôi rất ngại ngùng, lo âu vì đã lớn mà sẽ học với con nít. Nhưng ba là một tri thức cách mạng học cao biết rộng, lo cho tương lai, nên bằng mệnh lệnh từ trái tim của người cha thương con vô bờ bến, ba buộc tôi phải vâng lời. Khu ủy kêu gọi trở về tăng cường cho Thừa Thiên nên ba tình nguyện về tỉnh nhà rồi công tác tại UBHCKC tỉnh Thừa Thiên ở chiến khu Dương Hòa. Ba lặn lội về nơi tôi công tác. Ba gặp những người là thủ trưởng của tôi để họ cùng đồng tình với ba. Rồi ba đón tôi lên chiến khu chờ có đoàn cán bộ công an và bộ đội ra Liên khu Bốn, thì gởi tôi đi cùng để trở lại trường học văn hóa. Đường lên chiến khu um tùm cây cối. Tôi ngỡ ngàng nhìn thấy phía Tây đồi núi quê hương có những đồi sim tím rực rỡ. Tôi chạy nhảy từ lùm sim này đến lùm sim khác để hái hoa sim tím cài vào ba lô và hái trái sim đầy một túi. Tôi ngây ngất với cảnh lạ. Ở đây như một vườn hoa sim tím khổng lồ và từ đó, ấn tượng những đồi sim bao bọc xung quanh chiến khu Dương Hòa cứ lắng đọng trong ký ức tôi mãi. Ở chiến khu, chiều chiều ra khỏi nhà xuống suối thì vây quanh bao nhiêu hoa rừng xanh đỏ tím vàng rực rỡ, nhưng tôi vẫn tìm hoa sim tím đem về trang trí trong nhà. Thế rồi ngày lên đường đã đến, tôi từ giã chiến khu và người cha tuyệt vời để ra đi. Trèo đèo lội suối, vượt núi rừng Trường Sơn, tôi lại gặp những đồi sim tím ở Quảng Trị, Quảng Bình. Nhìn những đồi sim tôi chợt nhớ ánh mắt và lời dặn khi ba tiễn tôi lên đường: “Con ơi, đi học cũng phải dũng cảm!”. Đến Nghệ An tôi vô học trường cấp ba Huỳnh Thúc Kháng tại xã Bạch Ngọc. Đó là một xã ven núi đồi của huyện Đô Lương. Một mình trơ trọi xa cha mẹ, tôi nhớ lời ba: “Khó khăn mấy con cũng phải bám trường...”. Học sinh của Bình Trị Thiên ra học thì học bổng một tháng chỉ có 10 kg lúa, ngày nghỉ phải lên núi hái củi, hoặc mót khoai, sắn, đậu, để cho đủ sống. Tôi lại gặp những đồi sim tím của xứ Nghệ khiến tôi nhớ đồi sim quê mình da diết. Làm sao tôi có thể quên được ngày ba tôi hy sinh ở chiến khu Dương Hòa sau trận càn của giặc Pháp lên chiến khu. Cơ quan đầu não của tỉnh phải rút vô rừng sâu để bảo toàn lực lượng. Tin từ Ủy ban tỉnh Thừa Thiên ở Dương Hòa gửi ra Nghệ An cho tôi như sét đánh. Tôi đau đớn đành đoạn, tôi thương tiếc ba, tôi căm thù giặc... Tôi đổ ra ốm liệt giường đến độ mất trí nhớ. Lúc ấy, chỉ những đồi sim tím ám ảnh là còn nằm lại sâu trong khe kẽ ký ức, khiến tôi còn bấu víu về sự nhớ trên thế gian... Tôi thi vô trường đại học Dược nằm ở Thanh Hóa. Làng Hội Cù thuộc huyện Nông Cống có một vùng núi đá cạnh trường, đất sỏi cát, suối nước trong veo, bên bờ suối nhỏ có những bụi sim tím to lớn, nở hoa đầy… Chiều chiều ra suối, tôi ngắt hoa sim cắm vào khe đá ngồi tưởng niệm ba đang nằm ở hòn núi xa vời phía Tây quê mẹ. Nhìn về phía Nam, lòng tôi quặn đau khôn tả. Tôi nhớ những quả đồi phủ đầy bông sim tím của quê hương, vấn vương mà nghĩ đến ba đã không còn. Kháng chiến ròng rã 30 năm thì hết 25 năm tôi xa quê đi học và công tác, trải qua những nẻo đường xa xôi hẻo lánh ở Bình Trị Thiên, Liên khu Bốn, Việt Bắc, Cao Bằng, Hà Nội... Thỉnh thoảng tôi bắt gặp đó đây những đồi núi đầy sim, những lúc ấy tôi nhớ ba, và cũng nhớ mạ da diết. Lúc tôi ở chiến khu Dương Hòa, mạ tôi gửi lên cho tôi một ba lô áo quần để đi học. Trong đó có một áo dài lụa tím may rất công phu với màu tím Huế rất đẹp. Tôi rất quý cái áo lụa tím của mạ tiễn tôi ra đi. Suốt thời gian đi học, tôi gói ghém kỹ lưỡng chiếc áo ấy, thỉnh thoảng đem ra ngắm mà nhớ mạ. Tôi chỉ mặc vài lần khi đi biểu diễn văn nghệ ở trường. Suốt 25 năm xa mạ, nhìn áo lụa tím tôi nhớ ba điều mạ dạy: “Đói cho sạch rách cho thơm. Giấy rách còn lề. Giữ nề nếp gia phong”. Lời dạy của ba, của mạ cứ văng vẳng nhắc nhở, khiến tôi vững vàng, sống trong sáng để cống hiến. Ra đi, mạ tặng áo lụa tím nhắn gửi tình thương bao la của mạ để mong chờ ngày con trở về trưởng thành. Và ngày tôi trở về cũng đã làm mạ hài lòng. Ngày miền Nam giải phóng, tôi về gặp mạ sau 25 năm xa cách nhớ nhung. Tôi rước mạ vô Sài Gòn ở với gia đình tôi để trị bệnh. Mạ lành bệnh thì ngay lập tức đi phố mua thưởng cho tôi một chiếc áo dài nhung màu tím Huế. Tôi để dành chiếc áo đó mặc trong dịp có ý nghĩa. Rồi dịp đó đã đến. Tôi vui sướng mặc áo dài nhung tím Huế của mạ tặng trong buổi lễ Nhà nước giao vốn cho các giám đốc “doanh nghiệp Nhà nước” bước sang thời kỳ hoạt động tự chủ. Được mặc áo nhung tím mạ cho trong buổi lễ trang nghiêm đó thật là một vinh dự lớn lao của đời làm cán bộ của tôi. Màu tím của những đồi sim tím bao bọc mộ ba tôi và màu tím Huế của hai chiếc áo dài mạ tặng tôi ở hai thời kỳ khác nhau trong cuộc đời, có những kỷ niệm rất sâu sắc đối với tôi, nó cứ vương vấn trong ký ức tôi mãi không bao giờ quên được. Suốt cuộc đời dọc theo đất nước trong cả hai cuộc kháng chiến, tôi đã qua hầu hết những dòng sông lịch sử từ sông Hương đến sông Lô, sông Hồng, sông Nhật Lệ, sông Lam, sông Lãng Giang, sông Thái Bình, sông Sài Gòn rồi trở về sông Hương. Tôi cũng qua rất nhiều núi đồi của đất nước: Tuyên Quang, Cao Bằng, Lạng Sơn... Mỗi dòng sông tôi qua, mỗi núi đồi tôi qua là một đoạn đời với bao kỷ niệm sâu sắc. Nhưng cái màu tím hoa sim ấy, trong đó có đồi sim vẫn còn bao bọc ngôi mộ ba tôi mãi mãi, với dòng chữ “Liệt sỹ Phan Tấn Huyên, nguyên Ủy viên thường vụ, Chánh văn phòng Ủy ban KCHC tỉnh Thừa Thiên hy sinh ngày 27 - 9 - 1951. Ngôi Mộ nầy gia đình để lại làm di tích chiến khu Dương Hòa”, luôn khiến tôi nao lòng nhớ đến. Vâng, làm sao mà không nao lòng mỗi khi nhớ đến. P.T.T.Q (274/12-11) |
Các bài mới
Ghi bên sông các vì vua (11/09/2024)
Trong ngây ngất hương rừng (31/07/2024)
Ngửa tay gom chút nắng xuân (06/02/2024)
Người thương sông nhớ núi (05/02/2024)
Trong ngoài chồng vợ (29/12/2023)
Nụ cười trong sắc màu lý tưởng (20/10/2023)
Những chiến binh thầm lặng (13/10/2023)
Con diều hâu lầu năm góc phương đông (24/08/2023)
Lập công (24/07/2023)
Hoa ở Huế (23/06/2023)
Các bài đã đăng
Từ đáy nước Ngự Hà (13/12/2011)
Người bạn gái nhà văn nước ngoài ấy (06/12/2011)
Thoát kiếp nổi trôi (21/11/2011)
Thầy, cô giáo trường làng của tôi (18/11/2011)
Tìm tới một ông "vua" (11/11/2011)
Huế đã ươm mầm cách mạng trong tôi (01/11/2011)
Cuộc gặp đáng nhớ ở quán sách Hương Giang (13/10/2011)
Từ cây thanh trà đến những chiếc thuyền vỏ bòng (21/09/2011)
Vườn ngọc Lại Bằng (19/09/2011)
Nữ sinh Đồng Khánh những năm bốn mươi (01/09/2011)
Tạp chí Sông Hương
» Năm 1983
» Năm 1984
» Năm 1985
» Năm 1986
» Năm 1987
» Năm 1988
» Năm 1989
» Năm 1990
» Năm 1991
» Năm 1992
» Năm 1993
» Năm 1994
» Năm 1999
» Năm 2000
» Năm 2001
» Năm 2002
» Năm 2003
» Năm 2004
» Năm 2005
» Năm 2006
» Năm 2007
» Năm 2008
» Năm 2009
» Năm 2010
» Năm 2011
» Năm 2012
» Năm 2013
» Năm 2014
» Năm 2015
» Năm 2016
» Năm 2017
» Năm 2018
» Năm 2019
» Năm 2020
» Năm 2021
» Năm 2022
» Năm 2023
» Năm 2024
Góc ảnh đẹp
Bạn đọc nhiều
Quảng cáo
