TRẦN VÀNG SAO

Khoảng trống ngoài sân khấu

Sân khấu không còn ai hết
khán giả đã bỏ về nửa chừng
người kéo màn đắp tấm bố rách ngủ dưới chân cầu thang
tôi nhìn chung quanh trước mặt sau lưng
tôi đeo mặt nạ vẽ tôi là hề
rồi thổi kèn nhảy múa một mình tôi
này bài tuổi thơ tôi Nghi Xuân Tấn Lực những ngày lang thang không có cơm ăn
khóc không ra nước mắt
cha mẹ ơi chết đi bỏ con tồi tàn
tôi dốc cây kèn lên trời
tôi thổi cho hết hơi tôi cho tiếng tắt nghỉn đứt đoạn không đành
tôi cong người lại
tiếng kèn thở dốc ra
tôi làm con lợn lòi giận dữ
đâm đầu vào gốc cây vỡ nát óc không chết
tôi trợn mắt đứng sững
con lợn lòi không có răng nanh
khán giả vỗ tay la ó
tôi cười thật to
người nào thù ghét tôi lúc này sẽ nhảy lên sân khấu xỉ vả tôi ngu đần
còn tôi
tôi xin cất mặt nạ ra cúi chào mọi người thân mật
không có ai ở trong và ở ngoài sân khấu này
đêm có mùi cỏ khô và rơm ướt

trước mắt tôi khoảng trống tối tăm
người kéo màn động đậy hai chân dưới tấm bố rách
tôi thổi rống lên
bốc máu trong mắt
nghẹn cuống họng
tiếng tức tối oan ức thù ghét
những cái mặt ở hàng ghế đầu láng mỡ
những bữa ăn dư thừa cá thịt
những giọng nói dài nhọn như kim
da thịt tôi nổi ốc
tôi cúi xuống
la hét chưởi độc
 
tôi thổi một mình tôi
ti toe kèn lá chuối
này hỡi các con
tiếng cười trong miệng ăn khoai mắc nghẹn
con châu chấu sành nửa đêm kêu lách chách sau bức kỉnh dựng trên bàn thờ
tiếng la hét đuổi bắt nhau giữ cột đình ngoài chợ
ngón tay chỉ thẳng vào đứa đã chết ăn gian còn sống
tiếng khóc bị đánh đi chơi lâu kêu không về chùi nước mắt không kịp
tôi cuốn mình làm con sâu đo và nhăn mặt sợ hãi
(sợi tơ dài gió bay sợi tơ đứt)
người kéo màn còn ngủ như chết
sao băng trên trời
 
chung quanh tôi bóng tối và ếch nhái kêu
tôi bỗng đứng thẳng người ôm cây kèn trước ngực
tôi mở to hai mắt
đằng xa khoảng trống không không biết trời đất ở chỗ nào
tôi khóc
tôi khóc to như một đứa trẻ mất trí
phía sau sân khấu không có ai hết
tôi đưa kèn lên miệng và rống lên
con lợn lòi bị đâm ở cuống họng thở hộc
tôi xả hết hơi mình vào ống sắt
tiếng ré to
những mũi nhọn chọc sâu xuống ngực
này tôi thằng hề hôi hám đói rách
này những đứa con ghẻ sài đau ốm của tôi
này tôi thằng hề đói bụng làm trò cho mọi người coi chơi
trời hãy mưa hãy mưa cho to
mầy đói mà có chết được đâu
hề ơi
con lợn lòi vật vã thân thể
kêu thét từng cơn
 
tôi không thấy gì nữa
tôi la thật to
và bước ra ngoài sân khấu
tôi rớt hoài trong một vũng đen sâu
trời vẫn không mưa được cho mát
                        Vỹ Dạ, tháng 10 năm 1986


NGÔ MINH

Phát hiện
(cho con trai)

Con phát hiện cho ba sợi tóc bạc đầu tiên
khi tuổi bốn mươi mỉm cười ngoài ngõ
đặt sợi bạc lên trang thơ dang dở
nửa trang thơ ngày trai trẻ cuối cùng

Tuổi thơ ba ngắn dài nước mắt
đêm khóc cha biển vắng bàng hoàng
hoa xương rồng đỏ hoe mắt cát
tuổi học trò lối xóm rụng rơi
tuổi hai mươi nghe rừng thay lá
cơn đói sâu hơn hố của mài
câu thơ cho ngày mai chưa kịp viết
đã eo sèo cơm áo tuổi ba mươi
con ơi con nửa đời ba dông gió
còn chút tàn tro mỏng mảnh này đây !

ôi, con tôi vô tư như nắng
nâng trên tay phát hiện không lời
ngắm tay con nâng tuổi mình nhẹ bỗng
gió nhẹ phẩy chút tàn tro bay mất !
tiên cảm điều gì lớn hơn sự thật
đang trở về đậu cánh tay con

tôi bỗng nhận ra chân dung hạnh phúc
là bóng mình bé nhỏ đáy mắt con !
                                    Việt Trì, 7-1987



PHÙNG TẤN ĐÔNG

Một cách nghĩ về bộ phim sám hối
                        (của Tenguiz Abuladze)

Đẩy một người chân chính vào nhà thương điên cái trò diễn không bao giờ cũ
Ketevan chị sinh ra trên một hành tinh đầy bất hạnh
Những bi kịch tác thành trong im lặng
Chúng có một thứ trật tự rất riêng
Luôn luôn đòi thao túng và xếp đặt trở lại

Những kẻ như Varlam chúng nó ghen nhiều thứ khác người
Như ghen với đôi mắt trẻ thơ vì mắt trẻ sáng hơn
Như ghen với trò chơi tuổi thơ vì trò chơi thật nhất
Chúng cũng biết trầm tư đầy uyên bác
Hát opéra và ngâm sonnet

Không ai sinh ra để mang sứ mệnh báo thù
Có lẽ nào như thế
Như Ketevan chị không thể lẫn vào đâu được
Trong đám đông cuồng tín
Đã đến lúc chị chỉ có thể nhân danh một điều duy nhất
Quyền lực của trái tim
Chị dựa vào đấy và vòng tay đợi
Đã đến lúc
Đất không thể lặng câm như đất
Và những nỗi đau không phủ bằng nước mắt

Tôi thèm nhét thêm một câu thơ vào hành lý
đựng quá nhiều đắng cay
Trên con đường số phận như chị
Tôi thèm dựng trong hồn mình một thánh đường
trên con đường tìm kiếm đức tin
Như chị

Tôi thèm dựng trong hồn mình một nghĩa trang
để xác tín nỗi đau để nhận dạng kẻ thù
Như chị

Tôi biết chị không muốn thế đâu, phải không
Ketevan, chỉ là một giấc mơ
Giấc mơ đòi được sống
Chỉ nói bằng im lặng
Nó là của chính anh, chính anh cần tẩy rửa(1)
Chính anh cần dọn mình để được phục sinh
từ đất

Lũ chúng ta từng thuộc lòng Shakespeare và say mê Pasternak
Chúng ta từng có rất nhiều thần tượng
Từng dốt nát và nông nổi
Từng có bao nhiêu thói quen, bao nhiêu bè bạn
Từng là kẻ đáng thương và đáng giận
Và có lẽ càng sinh ra trên một hành tinh bất hạnh
Vì mỗi một ngày
Chúng ta phải phán xử mình và phán xử nhau.

---------------
1) Ý của Berthol Brecht



NGUYỄN VĂN PHƯƠNG

Thơ gởi bác xích lô Hà Nội

Đêm trăng ấy bác xích lô Hà Nội
Chở tôi thăm ba mươi sáu phố phường
Bác đâu ngờ khách cùng nghề như bác
Cũng đời xích lô dãi nắng dầm sương

Tuy bác ở cách tôi ngàn dặm
Nhưng gần nhau trong những nỗi trầm thăng
Bốn mùa chuyển nhịp cùng mưa nắng
Đời quay tròn theo ba bánh xe lăn

Có những lúc gác xe vào quán rượu
Mượn Lưu Linh đuổi hết nỗi nhọc nhằn
Rồi đón khách nơi đầu ga cuối phố
Ngày có, ngày không lặng lẽ qua dần

Bác tuy già nhưng sức còn dẻo dai
Còn chở khách vào ra năm cửa ô
Một mai đây khi tôi già như bác
Sẽ còn lại gì ngoài mấy trang thơ?

Những lúc về khuya còn ai thấy bác?
Người phu già lăn bóng dọc đường trăng
Bác chở tôi một lần rồi quên lãng
Nhưng riêng tôi chở bác suốt thời gian
                                                10-10-1987



LÊ ÁNH

Dây tơ hồng

Dây tơ hồng xanh mát nhà ai
Rất vô tư nắng trời đổ lửa
Cây ươm tơ sắc màu chan chứa
Tôi đi qua đâu nỡ vô tình

Thoáng nụ cười cây thế mà xinh
Giữa cằn khô đất nồng lửa cháy
Nhà mái lá tìm hoài chẳng thấy
Mái ngói lô nhô rêu xám màu

Xe đi qua đường phố đi qua
Căn chòi nhỏ bà cụ già bán nước
Vài chiếc kẹo, dăm ba cái bánh
Không thiếu người lỡ bước trưa nay

Tôi đi đây như lạ, như say
Nào có ai thân quen để gọi
Giữa phố đông tìm hoài bối rối
Thèm làm sao tiếng nói bạn bè

Dây tơ hồng giăng trong nắng mai
Nhắc tới nhớ quê hương làm sao ấy
Nam với Bắc có xa nhau là mấy
Ngày tôi về sẽ kể bạn thơ nghe.
                             Hà Nội, 23-5-1987

(SH29/02-88)