Không thể trách cứ công chúng khi họ góp phần hạ knock-out hay thúc đẩy đối với các phim dự tranh Oscar. Hơn một thập kỷ nay, giải thưởng Phim xuất sắc thường do những bộ phim độc lập nhỏ thống trị, những phim chẳng bao giờ giữ vị trí hàng đầu ngoài rạp, ít ra là ban đầu. Một thí dụ điển hình là The Hurt Locker (Chiến dịch Sói sa mạc), bán được 17 triệu USD tiền vé ở khu vực Bắc Mỹ, nhưng đã đánh bại Avatar - một trong số ứng cử viên được coi là nặng ký của giải Oscar 2010 để đăng quang hạng mục Phim xuất sắc. Và con số doanh thu từ vé rạp của Avatar là 2,8 tỷ USD - cao nhất mọi thời đại. Các chuyên gia bỏ phiếu của Viện hàn lâm Khoa học và nghệ thuật Mỹ luôn khẳng định và nhấn mạnh rằng, doanh thu phòng vé cao hay thấp không hề ảnh hưởng đến việc định đoạt số phận cho bộ phim trên đấu trường Oscar. Nhưng giờ đây người ta đang đặt câu hỏi là, liệu nó có ảnh hưởng hay không?

Năm nay, tình hình hoàn toàn khác. Bỗng dưng doanh thu phòng vé trở thành một yếu tố chủ chốt cho việc quảng bá hoặc nhấn chìm cơ hội giành giải thưởng của một số phim. Lý do chính là một số phim hàng đầu như Lincoln của DreamWorks/Disney hay Argo của Warner Bros cùng là những bộ phim được phát hành trên toàn quốc. Các phương tiện truyền thông lớn đã ít chú ý hơn đến doanh thu của hai bộ phim từng giành giải Oscar năm ngoái và năm kia là The Artist (Nghệ sỹ) và The King’s Speech (Diễn văn của Đức Vua), bởi hai bộ phim này được tung ra rạp trong một thời gian ngắn, và không đủ để phân tích thời kỳ đầu khi các bộ phim này bán vé với tốc độ tương đối chậm.

Tuy nhiên, khi một hãng phim công chiếu bộ phim thành công, với số lượng khán giả đông đảo, trở thành hiện tượng được truyền thông lưu ý tới và liên tiếp đưa tin, sẽ tạo nên hứng khởi và vô tình khiến cho các chuyên gia cầm lá phiếu bầu ở Viện hàn lâm cũng bớt khắt khe hơn với bộ phim đó. Nói cách khác, nếu doanh thu phòng vé của một bộ phim được coi là ứng cử viên Oscar quá thấp, cùng với những hiệu ứng tiêu cực từ báo chí, có nghĩa là chặng đường tới danh hiệu Phim xuất sắc của phim đó sẽ nhọc nhằn và nhiều chông gai hơn.

Bộ phim The Master của đạo diễn Paul Thomas Anderson nổi lên khá sớm là một trong những ứng cử viên được yêu thích. Tuy nhiên, The Master lại có vẻ không mấy thành công ngoài rạp chiếu. Được công chiếu rộng rãi ở khoảng 800 rạp chiếu trong toàn nước Mỹ hồi tháng 9, bộ phim thu về được khoảng 15,6 triệu USD và “mất tích”. Lincoln lại là thí dụ ngược lại. Nhiều người hoài nghi, liệu khán giả vốn thích những câu chuyện hấp dẫn có đến rạp để xem một bộ phim lịch sử, mặc dù phim được các nhà phê bình ca ngợi. Tuy nhiên bộ phim của đạo diễn kỳ cựu Steven Spielberg có thể làm tốt hơn cả dự đoán, và trở thành phim sự kiện nên xem đối với khán giả lớn tuổi. Với ngôi sao Daniel Day-Lewis vào vai vị Tổng thống thứ 16 của Mỹ, bộ phim thu về được tới hơn 63 triệu USD ở khu vực Bắc Mỹ chỉ trong vòng chưa đầy hai tuần và giữ vị trí thứ 3 trên bảng xếp hạng phim ăn khách trong suốt kỳ nghỉ lễ Tạ ơn, chỉ sau hai bộ phim bom tấn Twilight: Breaking Dawn phần 2 (Hừng đông phần 2) và tập tiếp theo của Điệp viên 007 Skyfall (Tử địa Skyfall). Lincoln đang trên đường chinh phục mốc doanh thu 100 triệu USD - con số không tồi đối với một bộ phim lịch sử lấy bối cảnh thế kỷ XIX.

Vượt qua được những dự đoán về doanh thu phòng vé sẽ tạo nên cơ hội thuận lợi hơn cho cuộc đua tới giải Oscar, và thu hút được sự chú ý của các chuyên gia bỏ phiếu nhiều hơn. Đó là điều mà một số phim đang nỗ lực chứng minh trong mùa phim năm nay. Argo của Ben Affleck đang ngấp nghé mức doanh thu 100 triệu USD ở Mỹ, và đương nhiên đang giành được thiện cảm của các chuyên gia Viện hàn lâm. Life of Pi (Cuộc đời của Pi) của đạo diễn Lý An mới ra mắt hơn 1 tuần và đang đạt mức 40 triệu USD, cũng là con số vượt qua dự đoán trong suốt tuần nghỉ lễ Tạ ơn. Còn Flight (Chuyến bay) của Robert Zemeckis với sự hiện diện của Denzel Washington cũng khá yên tâm với mức doanh thu gần 75 triệu USD.

Thậm chí, phim giải trí nhưng đạt doanh thu cao cũng có cơ hội giành được phiếu bầu để lọt vào danh sách đề cử. Skyfall của hãng MGM và Sony được nhiều nhà phê bình khen ngợi, mặc dù chưa bao giờ thực sự được coi là một ứng cử viên, nhưng nếu phim này đạt mức doanh thu khổng lồ, có thể sẽ trở thành phim giải trí hiếm hoi lọt vào danh sách. Phim do Sam Mendes đạo diễn, với Daniel Craig lần thứ ba vào vai chàng điệp viên đa tài, Skyfall đã thu về khoảng gần 800 triệu USD trên toàn thế giới và là tập phim về James Bond đầu tiên vượt qua mức doanh thu 200 triệu USD ở Mỹ.

Vẫn còn khá sớm để dự đoán kết quả, tuy nhiên điều hiển nhiên trong năm nay là các hãng phim và những bộ phim đạt doanh thu cao của họ vẫn đang trong quá trình chiếu rạp. Một nhà tư vấn Oscar kỳ cựu nhận định: “Các hãng phim lớn đều trở lại trong cuộc đua Oscar năm nay, và tất cả phim của họ đều đạt doanh thu tốt. Điều đáng ngạc nhiên là cả hai bộ phim như Lincoln hay Skyfall đều là những lựa chọn tốt cho người xem nghiêm túc. Dường như giá trị nghệ thuật giờ đây đã tiến gần hơn đến với công chúng”.

Theo ĐÔNG QUỲNH - NDBND