Tháp Phú Diên được phát lộ một cách tình cờ vào tháng 4/2001 bởi một đơn vị khai thác quặng. Tháp cổ độc đáo này khi ấy nằm vùi sâu trong lòng cát 5-7m, thấp hơn mực nước biển 3-4m và chỉ cách mép nước biển 120m. Với những giá trị lịch sử văn hoá được tìm thấy, tháp Phú Diên đã được công nhận là Di tích quốc gia ngay sau khi phát lộ. Tháng 10/2005 tháp Phú Diên được tiến hành bảo tồn tu bổ và hoàn thành vào tháng 5/2007.

Những nghiên cứu của các chuyên gia cho thấy Tháp Phú Diên là dạng tháp lùn trong nghệ thuật kiến trúc tháp Chăm Pa. Đây là nhóm tháp đầu tiên của kiến trúc tôn giáo Chăm khi chuyển sang xây dựng bằng vật liệu bền vững.

Nghiên cứu hiện tại xác định niên đại tháp có từ thế kỷ thứ 8; và như vậy tháp Phú Diên là tháp cổ nhất trong những tháp Chăm còn lại ở trên dọc dải đất miền trung Việt Nam. Đây cũng là tháp Chăm duy nhất trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên - Huế còn đầy đủ cấu trúc, hình hài và là tháp đầu tiên trong bản đồ phân bố tháp Chăm từ Bắc xuống Nam Việt Nam

Hiện tại, Tháp Phú Diên đang được bảo tồn tại chỗ trong một kiến trúc nhà kính nhằm hạn chế tối đa những tác động tiêu cực của môi trường thiên nhiên.

Theo VOV.VN