Năm 1948, nhà thơ Mikhail Isakovski cho đăng trên tạp chí Ngọn lửa nhỏ bài thơ "Những con chim đổi mùa bay đi", trong đó có đoạn, đại ý: Con sẽ mãi mãi ở lại bên Người - Tổ quốc yêu dấu, chẳng cần đến những xứ sở bên ngoài, như dải bờ Thổ Nhĩ Kỳ và châu Phi xa xôi.

Đọc đoạn thơ trên, đã có người qui chụp rằng tác giả viết vậy là vô chính trị, rằng Liên bang Xôviết hùng vĩ không thể dửng dưng với những chuyện xảy ra bên  ngoài biên giới của mình.

Trước những lời công kích ác ý trên, Isacovski đã viết thư nhờ Fadeev can thiệp. Và Fadeev đã rất phẫn nộ khi nhận thấy, cùng là văn nghệ sĩ với nhau mà họ lại áp dụng cách thức qui chụp thô thiển như thế. Trong một cuộc họp ở Hội Nhà văn, với tư cách Chủ tịch Hội, Fadeev đã có ý kiến bênh vực bài thơ nói trên của Isacovski.

Lại một lần khác, nhận được thư của nữ thi sĩ Akhmatova kêu cầu việc con trai mình bị tù oan, sau khi tìm hiểu sự việc, Fadeev đã viết một lá thư gửi Viện Công tố quân sự tối cao. Nhà văn khẳng định: "Tôi nghĩ rằng có đầy đủ khả năng để làm sáng tỏ vụ án của anh ta một cách khách quan". Một thời gian sau, Lev Gumilyov - con trai nữ thi sĩ Akhmatova được trả tự do. Anh này sau đó đã phấn đấu vươn lên, trở thành một tiến sĩ sử học, tác giả nhiều công trình khoa học sáng giá.

Với cương vị của mình, hiển nhiên Fadeev được hưởng nhiều tiêu chuẩn, bổng lộc hơn một số nhà văn khác. Song ông luôn tìm cách san sẻ cho những người có hoàn cảnh khó khăn, nhất là với các tài năng trẻ. Một lần, Đoàn Chủ tịch Hội Nhà văn Liên Xô họp bàn kế hoạch xuất bản của NXB Nhà văn Xôviết trong năm tới. Bất chợt nhà văn Gorbatov lên tiếng than tiếc về việc phải loại khỏi kế hoạch xuất bản tập thơ của một tác giả trẻ. Ông cho biết đấy là một tập thơ rất cảm động.

Trong khi Giám đốc nhà xuất bản giải thích kế hoạch xuất bản đã "kín" hết rồi, nếu muốn in tập thơ đó chỉ còn cách rút đi một tập thơ khác. Tức thì Fadeev đứng phắt dậy, nói hãy lui việc tái bản cuốn "Đội cận vệ thanh niên" của ông lại, nhường suất in ấy cho tập thơ của nhà thơ trẻ. Sách của ông tái bản nhiều rồi, chậm lại một năm không sao, trong khi tác giả trẻ nọ chắc đang nóng lòng muốn thấy đứa con đầu lòng của mình ra đời.

Cũng tại cuộc họp Đoàn Chủ tịch Hội Nhà văn Liên Xô để bình xét kết nạp hội viên mới, khi ai đó nêu tên cây bút phê bình Mikhail Skerin trong danh sách cần kết nạp, nhà văn Ilya Erenburg giơ tay xin phát biểu. Fadeev thấy vậy vội ngăn lại, miệng tủm tỉm: "Tôi sẽ không để anh phát biểu đâu. Tôi biết, anh rất không thích Skerin vì anh ta đã viết bài phê phán cuốn tiểu thuyết "Cơn bão táp" của anh. Như vậy, ý kiến của anh về Skerin khó mà có thể khách quan.

Erenburg đành chỉ biết ngồi im

Theo Trần Hoàng Giang - CAND